علی شهیدی، مدیر ارز بازرگانی و عملیات ارزی در مرکز مبادله ایران، در خصوص علت راه‌اندازی تالار ارز توافقی توضیح داد که بانک مرکزی از دیرباز به دنبال روش‌هایی برای نظم بخشیدن به بازار ارز بوده است، که یکی از راه‌های آن طراحی سامانه‌های متمرکز و ایجاد بازارهای مناسب برای معاملات ارزی است.
شهیدی تأکید کرد که بازار ارز توافقی به عنوان یکی از مهم‌ترین بازارهای ارزی کشور، نیازمند ساختاردهی و ساماندهی است.
این بازار که در سال‌های اخیر مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته، تحت نظارت و هدایت مدیران ارزی بانک مرکزی، توسط مرکز مبادله ارز و طلای ایران، سامانه‌ای جدید برای بهبود وضعیت آن طراحی و پیاده‌سازی شده است.
شهیدی در ادامه اظهار داشت که مرکز مبادله ارز و طلای ایران، پس از ماه‌ها تلاش و بررسی، یک مدل کسب و کار جدید را طراحی کرده است که هدف آن تسهیل فرآیند معاملات ارزی، کاهش هزینه‌های جستجو و هماهنگی بین واردکنندگان و صادرکنندگان، و ایجاد یک محیط امن برای انجام و تسویه معاملات با کمترین خطر عدم پایبندی به تعهدات است.
مدیر ارز بازرگانی و عملیات ارزی مرکز مبادله ایران توضیح داد که علاوه بر طراحی یک مدل کسب و کار و سامانه فنی جدید، مرکز در حال بازنگری و بهبود سامانه‌های پیش از معاملات (pre-trade) و پس از معاملات (post-trade) است. هدف این است که بازرگانان بتوانند با روندی ساده‌تر و راحت‌تر، عملیات ارزی خود را آغاز کنند و پس از گذراندن مراحل پیش از معاملات، در سامانه ارز اشخاص به انجام معامله بپردازند و در نهایت، ارز خود را عرضه یا تقاضا نمایند.
عدم دخالت دولت در بازار ارز توافقی
شهیدی در خصوص نقش دولت در تعیین قیمت‌ها در تالار ارز توافقی توضیح داد که نرخ‌ها در این بازار بر اساس توافقات بین صادرکنندگان و واردکنندگان تعیین می‌شود، همانطور که از نام بازار مشخص است. مرکز مبادله، زیر نظر بانک مرکزی، به دنبال هماهنگی و یکپارچه‌سازی بازار ارز به منظور بهبود و بهینه‌سازی آن است.
شهیدی تأکید کرد که هدف از ایجاد این بازار، فراهم آوردن محیطی منسجم برای صادرکنندگان و واردکنندگان است تا به جای استفاده از بازارهای دارای اطلاعات ناکافی که موجب بروز نابسامانی‌هایی در بازار ارز می‌شود، در یک فضای بهبود یافته و با دسترسی به اطلاعات کامل‌تر، با نرخ‌های مورد نظر خود به معامله بپردازند.
مدیر ارز بازرگانی و عملیات ارزی مرکز مبادله ایران در رابطه با حجم معاملات در بازار توافقی، بیان کرد که بر اساس داده‌های تاریخی، حجم سالانه معاملات در این بازار به حدود ۱۷ میلیارد دلار می‌رسد.
وی همچنین تصریح کرد که هدف مرکز، افزایش تدریجی این حجم معاملات به بازار متمرکز مذکور در طول زمان است.
شهیدی اظهار داشت که با افزایش کارایی بازار ارز و ایجاد یک ساختار منظم و یکپارچه که موجب ترغیب بازرگانان به مشارکت در این بازار می‌گردد، انتظار می‌رود حجم معاملات به میزان قابل توجهی افزایش یابد.
بازار ارز توافقی به زودی راه اندازی خواهد شد!
مدیر ارز بازرگانی و عملیات ارزی مرکز مبادله ایران اعلام کرد که طراحی مدل کسب و کار برای تالار ارز توافقی در چارچوب سامانه بازار ارز به اتمام رسیده و فرآیند طراحی فناوری آن آغاز شده است. به گفته وی، این پروژه به زودی به پایان خواهد رسید.
مدیر ارز بازرگانی و عملیات ارزی توضیح داد که تست‌های مختلف برای بهره‌برداری از تالار ارز توافقی به صورت مرحله‌ای و دقیق طراحی شده‌اند. در نتیجه، با انجام موفقیت‌آمیز تست‌های کارکردی، امنیتی و نفوذ، انتظار می‌رود که ذینفعان بازار به مرور و در طول زمان، فعالیت‌های معاملاتی خود را به این بازار جدید منتقل کنند.
شهیدی در خصوص تأثیر افتتاح این بازار بر صرافی‌ها صحبت کرد و گفت: تمامی نهادهای موجود در این بازار که خدمات واقعی به تجار ارائه می‌دهند، به کار خود ادامه خواهند داد. وی افزود که این بازار جدید به دلیل داشتن ویژگی‌هایی نظیر تمرکز، یکپارچگی و شفافیت، هزینه‌های ناشی از نابرابری اطلاعات و عدم دسترسی به اطلاعات مشترک را کاهش می‌دهد.
شهیدی اظهار داشت که در مدل کسب و کار جدید، فعالیت‌هایی مانند دلالی و سفته‌بازی هزینه‌برتر خواهند بود، که این امر به تضعیف این نوع فعالیت‌ها منجر می‌شود. وی تأکید کرد که مدل جدید طراحی شده هیچ تأثیری بر خدمات مربوط به تراکنش‌های ارزی نخواهد داشت.
مدیر ارز بازرگانی و عملیات ارزی مرکز مبادله ایران در پاسخ به این سوال که چه کسانی می‌توانند در تالار ارز توافقی مبادله ارز انجام دهند، بیان کرد: تمام صادرکنندگانی که طبق بند (۲) ماده (۸) آیین‌نامه اجرایی تبصره (۶) بند (ح) ماده (۲) مکرر قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، تصویب شده در ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۳، موظف به بازگشت حداقل ۹۰ درصد از ارزش پروانه صادراتی خود به کشور هستند، مجاز به فروش ارز حاصل از صادرات خود در این بازار می‌باشند.
شهیدی توضیح داد که خریداران در این بازار نیز شامل تمام واردکنندگانی می‌شوند که دارای اختصاص ارز معتبر از طریق صادرات غیرنفتی یا سپرده‌های ارزی دیگران هستند و این افراد مجاز به خرید ارز در تالار ارز توافقی می‌باشند.
شهیدی در خصوص وجود سقف برای مبادلات ارزی توسط متقاضیان در تالار ارز توافقی بیان کرد: هم خریداران و هم فروشندگان می‌توانند تا سقف کامل مبلغ باقی‌مانده از گواهی تخصیص یا کوتاژ صادراتی خود، اقدام به معامله ارز نمایند و در سامانه معاملات مرکز مبادله، هیچ محدودیت خودکاری وجود نخواهد داشت.
